Tyszkiewiczowa, Maria Anna – Hanka Ordonówna

W 1950 roku zmarła Maria Anna Tyszkiewiczowa, znana przede wszystkim jako Hanka Ordonówna, a także pod pseudonimem scenicznym "Ordonka" i pseudonimem literackim jako Weronika Hort.

        Urodziła się 25 września 1902 roku w Warszawie jako córka kolejarza Władysława i Heleny z Bieńkowskich.
W dzieciństwie uczęszczała do szkoły baletowej przy Teatrze Wielkim w Warszawie, a w wieku 16 lat debiutowała w teatrzyku „Sfinks”. W okresie występów w teatrze „Wesoły Ul” w Lublinie zyskała popularność jako wykonawczyni piosenek o tematyce żołnierskiej. Po upadku lubelskiego teatru wróciła do Warszawy i w 1919 roku podjęła pracę w kabarecie Miraż, a na początku 1923 roku grała w „Stańczyku”. Następnie od marca 1923 roku rozpoczęła karierę jako szansonistka w kabarecie „Qui Pro Quo”, w którym występowała do 1931 roku. W 1924 roku występowała także na zagranicznych scenach, m.in. w Niemczech i we Francji.

Lech Kaczyński mówił o niej „Marylka”. Dziś skończyłaby 75 lat

Ciepła, serdeczna, z klasą. Pomimo swej skromności zdobyła serca Polaków. Gdyby nie katastrofa smoleńska, która przerwała jej życie, Maria Kaczyńska, pierwsza dama w latach 2005–2010, skończyłaby dziś 75 lat.

Urodziła się 21 sierpnia 1942 roku w Machowie na Wileńszczyźnie, w polskiej gminie Kobylnik. Jej rodzice pochodzili z Wilna, a jeden z braci ojca zginął w Katyniu. Po wojnie rodzina została wysiedlona do Polski.

Niedawno w okolicy białoruskiego miasteczka Narocz odnaleziono miejsce, gdzie stała leśniczówka, w której przyszła pierwsza dama Polski spędziła pierwsze miesiące życia. W niedzielę w kościele św. Andrzeja Apostoła w Naroczy, w którym Maria Kaczyńska – z domu Mackiewicz – została ochrzczona, odprawiono nabożeństwo w jej intencji.

† Zmarła pani Wanda Chotomska

2 sierpnia w wieku 88 lat zmarła w Warszawie Wanda Chotomska; pisarka, poetka, autorka ponad 200 książek dla dzieci.
– Mam taką specjalizację: jestem pediatrą w literaturze, na receptach wypisuję uśmiech – mówiła o sobie.
O śmierci autorki poinformowała PAP Prezes Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Małgorzata Karolina Piekarska.

Wanda Chotomska urodziła się w Warszawie 29 października 1929 r., studiowała na Wydziale Społeczno-Politycznym i Wydziale Dziennikarskim Akademii Nauk Politycznych.

Podczas Powstania Warszawskiego była sanitariuszką. Po kapitulacji przebywała w obozie przejściowym w Pruszkowie, skąd udało się jej uciec i zamieszkała w Mosznie. W 1947 r. zdała maturę.

Cesarz. Mur. Modlitwa

Cesarz

Był sobie raz cesarz. Miał żółte oczy i drapieżną szczękę. Mieszkał
w pałacu pełnym marmurów i policjantów. Sam.
Budził się w nocy i krzyczał. Nikt go nie kochał. Najbardziej lubił
polowania i terror. Ale fotografował się z dziećmi wśród kwiatów.
Kiedy umarł, nikt nie śmiał zdjąć jego portretów. Zobaczcie, może
jest jeszcze u was w domu jego maska.

Mur

Stoimy pod murem. Zdjęto nam młodość jak koszulę skazańcom.

Pogonowski, Iwo Cyprian

Rok temu dszedł od nas jeden z największych Patriotów mieszkających na obczyźnie, pan Iwo Cyprian Pogonowski. Przy tej smutnej rocznicy przypominamy elegię o panu Pogonowskim pióra jego bliskiego przyjaciela, jaka została opublikowana tuż po śmierci tego znamienitego Polaka na osieroconej przezeń witrynie.

---

        W starej Rzeczypospolitej był taki zwyczaj, że gdy umarł zacny obywatel, szczególnie żołnierz wyśmienity, podczas mszy pogrzebowej do kościoła wjeżdżał rycerz w pełnej zbroi i spadał z konia przy trumnie żegnanego szlachcica. Ksiądz wzywał go do zmartwychwstania, do przyjścia znów na pomoc Ojczyźnie w potrzebie. Takie było symboliczne pogrzebanie. Tak powinniśmy żegnać mego przyjaciela, Iwo Cypriana Pogonowskiego.

Inżynier Iwo Cyprian Pogonowski (ur. 3 września 1921 r. we Lwowie – zm. 21 lipca 2016 r. w Sarasota na Florydzie, USA) – człowiek renesansu: inżynier przemysłu naftowego, literat, koniarz, szermierz, farmer, wykładowca akademicki, architekt, rzeźbiarz i malarz, lingwista, historyk. Lwowianin żyjący według dewizy swego miasta: „Semper Fidelis”.

Braunek, Małgorzata

Aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna, nauczycielka zen. Urodziła się 30 stycznia 1947 roku w Szamotułach, zmarła 23 czerwca 2014 roku w Warszawie. Zagrała w blisko czterdziestu filmach, serialach i widowiskach Teatru Telewizji, między innymi główne role w „Polowaniu na muchy” Andrzeja Wajdy, „Trzeciej części nocy” Andrzeja Żuławskiego i „Lalce”, serialu Ryszarda Bera. Największą popularność przyniosła jej rola Oleńki Billewiczówny w „Potopie” Jerzego Hoffmana.

Z początkiem lat siedemdziesiątych pojawiła się dwukrotnie na scenie w nieskomplikowanych rolach u Adama Hanuszkiewicza w Teatrze Narodowym. Za właściwy „debiut” sceniczny aktorka uważa dopiero rolę Elżbiety Vogler w autorskim przedstawieniu Krystiana Lupy „Persona. Ciało Simone” w Teatrze Dramatycznym w Warszawie (2010).
U szczytu sławy, na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, aktorka zerwała z dotychczasowym życiem i zniknęła z ekranów.

„Moja ojczyzna”

Kto mi powiada, że moja ojczyzna:
Pola, zieloność, okopy,
Chaty i kwiaty, i sioła — niech wyzna,
Że — to jej stopy.

Dziecka — nikt z ramion matki nie odbiera;
Pacholę — do kolan jej sięga;
Syn — piersi dorósł i ramię podpiera:
To — praw mych księga.

Ojczyzna moja nie stąd wstawa czołem;
Ja ciałem zza Eufratu,
A duchem sponad Chaosu się wziąłem:
Czynsz płacę światu.

† Pan Zbigniew Wodecki nie żyje

Matuszkiewicz, Jerzy „Duduś”

– Podejrzewam, że „Duduś” urodził się z saksofonem – żartował dziennikarz Jerzy Iwaszkiewicz w 2003 roku w audycji radiowej Magdy Mikołajczuk – Jak myślę o nim to myślę wyłącznie o saksofonie. Pamiętam jak grał na Kalatówkach (ośrodek narciarski w Tatrach - przyp. red.). Wtedy Polański przyjeżdżał, niestworzone rzeczy się działy. On tak grał, że myślmy nawet przestali pić piwo.
        Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz to jedna z najważniejszych osobistości polskiej sceny jazzowej, muzycznej i… filmowej. Bez jego muzyki popularne do dzisiaj seriale telewizyjne z czasów PRL–u "Czterdziestolatek", "Janosik" czy "Alternatywy 4" po prostu nie byłyby tymi samymi serialami, a kompozycje pana Matuszkiewicza stanowią ścieżki dźwiękowe ogromnej ilości filmów i seriali z tego okresu.

        Urodził się 10 kwietnia 1928 r. w Jaśle, jednak dzieciństwo spędził wraz z rodziną w jeszcze polskim wtedy Lwowie, gdzie uczył się gry na akordeonie i fortepianie.

Żuławski, Andrzej – Orzeł z podciętymi skrzydłami

17 lutego 2016 roku odszedł w wieku 75 lat pan Andrzej Żuławski, jeden z kilku najbardziej utalentowanych reżyserów polskich znanych na całym świecie.

        Urodził się 22 listopada 1940 roku we Lwowie jako sawjeckij grażdanin (obywatel Związku Sowieckiego) Andriej Mirosławowicz Żuławski. Oczywiście był Polakiem, a obywatelem ZSRS „tylko” dlatego, że po niemiecko-sowieckim IV Rozbiorze Polski jego rodowity Lwów trafił pod okupację sowiecką (zresztą niedługo, bo już pół roku później znalazł się pod okupacją niemiecką). Jego ojcem był polski pisarz i dyplomata Mirosław Żuławski, który był bratankiem ogromnie popularnego na przełomie wieków pisarza fantastyki, Jerzego Żuławskiego (znanego do dzisiaj m.in. z „Trylogii księżycowej”). Ojciec Andrzeja po sowieckiej napaści na Polskę wręcz cudem uchował się przed zesłaniem na Sybir, a po ataku III Rzeszy na Sowietów i przejęciu miasta przez Niemców podjął działalność w Armii Krajowej, dla której  redagował oficjalne „bibuły”, czyli podziemne biuletyny informacyjne AK.

† Krystyna Sienkiewicz nie żyje

Jak poinformował Jakub (Kuba) Sienkiewicz na swojej stronie na Facebooku, w nocy z soboty na niedzielę zmarła pani Krystyna Sienkiewicz.

„Dziś, 12.02.2017 w nocy, o godzinie 1:00 zmarła moja ciocia Krystyna Sienkiewicz” – napisał

Urodzona w 1935 roku, za 2 dni skończyłaby 82 lata.
Miała kilka lat gdy jej rodzice zostali zamordowani przez Niemców. Po zakończeniu II wojny światowej Krystynę i jej brata Ryszarda odnalazła stryjeczna siostra ich ojca. Ciotka zabrała ją do Szczytna, a jej brat został w łódzkim sierocińcu.
Od najmłodszych lat była uzdolniona humanistycznie. Już jako czteroletnia dziewczynka potrafiła czytać i pisać. Na scenie zadebiutowała przez zbieg okoliczności. Studiując na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, 1 września 1955 zastąpiła chorą koleżankę w Studenckim Teatrze Satyryków (STS). Krzysztof Teodor Toeplitz napisał wtedy o niej: „różowe zjawisko STS-u”.

Ostatnia droga Janusza Brochwicza-Lewińskiego, ps. „Gryf”

Żołnierz batalionu "Parasol" Generał Janusz Brochwicz Lewinski ps. Gryf zmarł nad ranem 5 stycznia w swoim mieszkaniu w Warszawie. Miał 96 lat. Dziś odbył się pogrzeb legendarnego bohatera. Jego ciało spoczęło na Powązkach Wojskowych. „"Są ludzie, którym zaszczyt przynoszą ordery i ludzie, którzy przynoszą zaszczyt orderom" – pisali internauci.

Janusz Brochwicz-Lewiński, ps. „Gryf” (ur. 17 września 1920 w Wołkowysku) – generał brygady Wojska Polskiego, żołnierz Batalionu AK „Parasol” dowodził do 5 sierpnia legendarną obroną Pałacyku Michla na Woli w powstaniu warszawskim.
Dzięki jego niesłychanej odwadze oraz wybitnemu talentowi dowódczemu, załoga pałacu czterokrotnie odpierała silne natarcia niemieckie wspierane jednostkami pancernymi. Podczas piątego ataku, kpt. Adam Borys (pseud. „Pług”) wydał mu rozkaz odwrotu. Znany jest również z akcji na aptekę Wendego, z której udało mu się wydobyć niedostępne dla Polaków lekarstwa i środki znieczulające, pomimo potężnych sił niemieckich stacjonujących w pobliżu apteki.

„Bank”

Jak czarne włochate kulki
Po banku toczą się srulki.

Skaczą, skaczą nad biurkiem,
targuje się srulek ze srulkiem.

Srulek srulkowi uległ
i biegnie do kasy srulek.

Liczy drżącymi palcami
i zmyka przed srulkami.

Rubinstein, Artur

Uznawany przez znawców i koneserów muzyki za największego pianistę XX wieku, był zarazem jednym z największych orędowników polskości i niepodległej Polski od czasów zaborów aż po komunistyczną okupację PRL-u.

        Był najmłodszym, siódmym synem żydowskiego przedsiębiorcy Izaaka Rubinsteina i Felicji Blima Fajgi z domu Heiman, urodzonym 28 stycznia 1887 roku w Łodzi (wówczas pod zaborami, czyli okupacją rosyjską), gdzie jego ojciec posiadał m.in. małą fabryczkę włókienniczą. Pierwotnie rodzice chcieli nadać mu imię Leo, jednak ulegli namowom jego brata, który koniecznie chciał, aby najmłodszy braciszek miał na imię Artur.

Wilhelmi, Roman Zdzisław

Ogromnie popularny aktor filmowy, telewizyjny i teatralny, zapamiętany jako dozorca Stanisław Anioł z serialu „Alternatywy 4”, tytułowy bohater z „Kariery Nikodema Dyzmy”, czy Olgierd Jarosz z „Czterej pancerni i pies”.

Urodził się 6 czerwca 1936 roku w Poznaniu. Miał dopiero 55 lat gdy zmarł 3 listopada 1991 roku w Warszawie.

Roman Wilhelmi zagrał w 40 filmach i 60 sztukach teatralnych.

Był jednym z najwybitniejszych polskich aktorów w historii.

Odeszli, lecz ich dziedzictwo trwa...

Ludzie filmu i kultury, których straciliśmy w ostatnich dwunastu miesiącach:

Grechuta, Marek Michał

Wokalista, autor tekstów, kompozytor i poeta, urodził się 10 grudnia 1945 roku w Zamościu, zmarł 9 października 2006 roku w Krakowie. Znany przede wszystkim ze swej pasji muzycznej, Grechuta nteresował się także rzeźbą i filozofią.

        Marek Grechuta jawi się jako jeden z najbardziej oryginalnych artystów polskiej muzyki popularnej. Interpretował zarówno własne teksty, jak i wiersze polskich poetów od przełomu poprzednich wieków do współczesności, współpracował z wieloma wybitnymi instrumentalistami. Łączył ze sobą różne elementy muzyki, od rocka progresywnego i nowoczesnego jazzu z elementami muzyki etnicznej po muzykę klasyczną. Wpisał się do największych indywidualności polskiej sceny muzycznej, pozostając jednak zawsze poza jej głównym nurtem.

Konopnicka, Maria Stanisława

Najwybitniejsza poetka okresu realizmu, nowelistka, pisarka dla dzieci, krytyczka, publicystka, tłumaczka. Urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach, zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie.

Jej teksty wzbudzały kontrowersje, wywoływały polemiki, bywały ostro krytykowane, a przecież w swoich czasach była Konopnicka szalenie popularna i czytana przez wszystkich. Pisała nie tylko wiersze, lecz i poematy, nowele, szkice, obrazki, teksty publicystyczno-reportażowe, prace krytycznoliterackie. Tłumaczyła. W jej utworach można jednak odnaleźć i śmiałość tematyki, i subtelność analizy psychologicznej, bogactwo oryginalnych form narracyjnych, nowatorstwo i wysoki kunszt pisarski. A wiersze będące pokłosiem jej pobytu we Włoszech i Francji należą bez wątpienia do najlepszych osiągnięć poezji Konopnickiej współczesnej.

Morgenstern, Janusz

Równo pięć lat temu odszedł od nas pan Janusz Morgenstern, reżyser wielu filmów i seriali, które do dzisiaj uważane są za jedne z najważniejszych w polskiej kinematografii.

---

Janusz Morgenstern urodził się 16 listopada 1922 r. w Mikulińcach na polskim Podolu (od 1939 r. pod okupacją sowiecką, a po rozpadzie ZSRS pod okupacją ukraińską). Oboje jego rodzice, Dawid Morgenstern i Estera z domu Druks byli polskimi Żydami. Mały Janusz od dzieciństwa wychowywał się w polsko-żydowskim środowisku i jak powiedział w jednym z wywiadów, od dzieciństwa mówił po polsku i uważał się za Polaka-Żyda. Aż do napaści niemiecko-sowieckiej młodość spędził na Podolu. Tam też, mieszkając u wuja w Przeworsku ukończył Miejskie Gimnazjum Koedukacyjne im. Króla Władysława Jagiełły i zdał maturę.

Bułhak, Janina – Ina Benita

Szanowni Państwo.
Ina Benita przeżyła Powstanie Warszawskie i ostatecznie trafiła do Stanów Zjednoczonych. [klik TUTAJ po dalszy ciąg tego artykułu] Pan Ingo Pasch potwierdził już, że pan Tadeusz Scudder (Thaddeus Michael Scudder) rzeczywiście jest jego przyrodnim bratem i synem Iny Scudder, czyli Iny Benity.
Oto fragment wiadomości od Pana Ingo Pasch jaką przekazał nam p. DeS:

Drogi Panie Des,
Jestem bardzo wdzięczny za umożliwienie skontaktowania się z moim przyrodnim bratem Tadeuszem. Wszyscy mamy ponad 70 lat i dopiero teraz poznajemy się po raz pierwszy dzięki Waszej publikacji w ITP. Bardzo za to dziękuję. [...]
Jestem głęboko wdzięczny za waszą bezinteresowną pomoc.
Z poważaniem
Ingo Falk Pasch Wallersberg