„Rota” - nieoficjalny hymn Polski

Muzyka: Feliks Nowowiejski
Słowa: Maria Konopnicka

Nie rzucim ziemi skąd nasz ród,
Nie damy pogrześć mowy,
Polski my naród, polski lud,
Królewski szczep piastowy.
Nie damy by nas gnębił wróg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!

Do krwi ostatniej kropli z żył
Bronić będziemy ducha,
Aż się rozpadnie w proch i w pył
Krzyżacka zawierucha.
Twierdzą nam będzie każdy próg.

Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!

Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz,
Ni dzieci nam germanił!
Orężny wstanie hufiec nasz,
Duch będzie nam hetmanił.
Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg.

Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!

Nie damy miana Polski zgnieść,
Nie pójdziem żywo w trumnę
Na Polski imię, na jej cześć (czasami: W Ojczyzny imię i w jej cześć)
Podnosim czoła dumne.
Odzyska ziemię dziadów wnuk.

Tak nam dopomóż Bóg!
Tak nam dopomóż Bóg!

Maria Konopnicka, 1885

„Rota” powstała, gdy oburzona prześladowaniem polskości na dawnych terenach polskich pod okupacją niemiecką, Maria Konopnicka napisała w 1908 r. w Cieszynie wiersz przeciwko germanizacji Polaków zaboru pruskiego, który został opublikowany w listopadowym numerze miesięcznika społeczno-oświatowego „Przodownica” wydawanego w Krakowie. Pomimo, że miesięcznik ten był pismem dla kobiet wiejskich, „Rota” pani Konopnickiej została prawie natychmiast przedrukowana w wielu innych pismach polskich i już pod koniec 1908 roku wiersz stał się bardzo popularny i wkrótce dotarł nawet do polskich środowisk w Ameryce.
W następnym roku polski kompozytor i dyrygent, Feliks Nowowiejski, stworzył muzykę do wiersza Konopnickiej. Oczywiście, jak na wirtuoza gry na organach przystało, mistrz Nowowiejski skomponował ją na organy, przez co mogła być grana i śpiewana praktycznie w każdym polskim kościele. Pieśń została zaprezentowana po raz pierwszy 15 lipca 1910 roku w 500-ną rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem. Podczas patriotycznej manifestacji połączonymi chórami z całej Polski dyrygował sam kompozytor.

Feliks Nowowiejski , 1939

Od tego czasu „Rota” stanowi kanon polskich pieśni patriotycznych i była śpiewana przez Polaków na całym świecie, nierzadko z nieznacznie zmienionymi słowami (np. podczas komunistycznej okupacji w tak zwanym PRL-u, szczególnie w latach po wprowadzeniu stanu wojennego, Polacy śpiewali w kościołach „sowiecka” zamiast „krzyżacka”).
Ponieważ w chwili zlikwidowania Rzeczpospolitej przez zaborców nie istniał żaden oficjalny Hymn Polski (chociaż „Bogurodzica” była temu najbliższa), aż do czasu powstania II Rzeczpospolitej „Bogurodzica”, „Pieśń Legionów” i właśnie „Rota” były naprzemiennie śpiewane przez Polaków tak samo, jak dzisiaj śpiewany jest hymn - na stojąco i z honorami. Jednak gdy Sejm II Rzeczpospolitej ustanowił „Mazurek Dąbrowskiego” oficjalnym Hymnem Polski, popularność „Roty” nie zmalała i pieśń ta nie odeszła w zapomnienie (jak to stało się z „Bogurodzicą”) i do dzisiaj ogólnie w narodzie polskim przyjęte jest, że jeśli ktoś uważa się za Polaka, to po prostu nie może nie znać słów „Mazurka Dąbrowskiego” i „Roty”...

„Rota” przez 2 lata była oficjalnym hymnem Litwy Środkowej (w latach 1920-1922, później tereny te zostały wcielone do Rzeczpospolitej) oraz Polskiego Kraju Narodowo-Terytorialnego (1990-1991).
Osobną muzykę do wiersza Marii Konopnickiej napisał także inny znany polski kompozytor, Władysław Krogulski.

© Common Sense

11 listopada 2015

(kontakt tylko za pośrednictwem redakcji ITP)

ilustracje: domena publiczna / ITP
wideo: © [A]rchiwa / YouTube

---

UAKTUALNIENIE: 2019-08-25-14:55 CET / A. (link wideo)